Over
klimaat-
obstructie
Wat bedoelen we met klimaatobstructie?
Nederland erkent klimaatverandering al sinds de jaren tachtig en profileert zich graag als klimaatkoploper. Maar in werkelijkheid loopt het beleid vaak spaak. Achter de schermen wordt effectief klimaatbeleid vertraagd of afgezwakt.
Nederland behoort tot de grootste uitstoters van broeikasgassen in Europa en de Nederlandse economie is nog steeds sterk afhankelijk van fossiele brandstoffen. Hoewel de uitstoot de afgelopen jaren is afgenomen, blijft het land nog ver verwijderd van een daadwerkelijke transformatie naar een klimaatrechtvaardige en post-fossiele samenleving. In 2022 stond Nederland zelfs op de vijf-na-laatste plaats van Europese landen wat betreft gebruik van hernieuwbare energie.
De overheid kiest regelmatig voor zogenaamde “positieve” maatregelen die het bedrijfsleven niet al te zeer raken. Dit is zorgwekkend, zeker gezien het feit dat belangrijke industrieën zoals de chemische en agrarische industrie sinds halverwege de jaren 2010 geen significante emissiereducties hebben doorgevoerd en momenteel geen plannen hebben om dit op korte termijn te doen.
Verschillende vormen van klimaatobstructie
Klimaatobstructie verwijst naar een breed scala aan strategieën en mechanismen die de ontwikkeling en uitvoering van effectief klimaatbeleid en maatschappelijke verandering vertragen of ondermijnen. Het gaat hierbij niet enkel om expliciete ontkenning van klimaatverandering, maar vooral om het systematisch afzwakken, vertragen of tegenwerken van klimaatmaatregelen—vaak door invloedrijke actoren zoals industrieën met hoge uitstoot, overheidsinstanties en lobbygroepen. Ook maatschappelijke actoren kunnen hieraan bijdragen, bewust of onbewust.
De Nederlandse geschiedenis van klimaatbeleid laat zien dat ambitieuze doelstellingen regelmatig teniet worden gedaan door deze vormen van obstructie. Industriële sectoren en bepaalde staatsactoren maken gebruik van tactieken zoals het zaaien van twijfel, het benadrukken van vermeende economische risico’s, en intensieve lobbytrajecten die resulteren in het uitstellen of afzwakken van beleidsmaatregelen.
Voor eerlijke en doeltreffend beleid en maatschappelijke verandering is het essentieel dat klimaatobstructie wordt herkend en benoemd. Pas dan kunnen ambitie en uitvoering écht hand in hand gaan.
Verder lezen
Climate Obstruction in Europe
Van ontkenning tot vertraging, klimaatobstructie lijkt te floreren.
Climate Obtruction Across Europe, gecoördineerd door het Climate Social Science Network (CSSN) en gepubliceerd door Oxford University Press, onthult uitgebreide netwerken die klimaatactie in de regio en omliggende landen belemmeren. Een hoofdstuk is specifiek gewijd aan klimaatobstructie in Nederland.
Lees meer
Merchants of Doubts
In hun boek, Merchants of Doubt, leggen historici Naomi Oreskes en Erik Conway uit hoe een hechte groep vooraanstaande wetenschappers, met uitgebreide politieke connecties, gedurende veertig jaar effectieve campagnes voerde om het publiek te misleiden en gevestigde wetenschappelijke kennis te ontkennen. In zeven hoofdstukken over tabak, zure regen, het ozongat, de opwarming van de aarde en DDT, lichten Oreskes en Conway toe hoe het publieke begrip van enkele van de meest urgente kwesties van onze tijd decennialang vertroebeld werd.
Lees meer
Twijfelbrigade
Vier jaar lang beet Jan Paul van Soest zich in z’n vrije tijd vast in de klimaatsceptici.
Een “pr-prestatie van formaat” noemt hij hun succes in De Twijfelbrigade. Hij las voor z’n onderzoek alles wat hij kon vinden van en over de sceptici en speurde het internet af naar sceptische blogs en platforms.